Wiosna to czas, kiedy do ośrodków rehabilitacji dzikich zwierząt trafia wiele ptaków znalezionych przez ludzi. Część z nich rzeczywiście uległa wypadkom, ale wśród „ratowanych” często znajdują się młode, w pełni zdrowe osobniki. Widząc pisklę w trawie, wielu z nas odruchowo chce je zabrać i się nim zaopiekować. Tymczasem taka „pomoc” może bardziej zaszkodzić niż pomóc. Dlaczego tak jest? Odpowiadają leśnicy.

– Warto pamiętać, że samo przebywanie pisklęcia pod drzewem lub w pewnym oddaleniu od gniazda nie oznacza jeszcze, że wymaga ono interwencji człowieka – mówi Mateusz Grzębkowski, starszy specjalista Służby Leśnej z Wydziału Ochrony Przyrody Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. – U wielu gatunków ptaków młode jeszcze pod opieką rodziców opuszczają gniazdo i rozpraszają się w jego pobliżu. To naturalna strategia antydrapieżnicza.

Takie podloty często przebywają na gałęziach, pod krzewami, wśród wysokiej trawy – i są nadal karmione przez rodziców. To również czas nauki latania. Czasem uda im się dolecieć w bezpieczne miejsce, innym razem trafiają pod drzewo, w okolice chodnika czy krawężnika – i właśnie tam je „odnajdujemy”.

Kim jest podlot?

Podlot – jak sama nazwa wskazuje – to młody ptak, który nie opanował jeszcze w pełni sztuki latania. Choć ten etap rozwoju dotyczy większości gniazdowników, w powszechnej świadomości najbardziej kojarzy się z sowami, drozdami, krukowatymi i wróblowatymi – ptakami żyjącymi blisko ludzi i często widywanymi na ziemi.

– Czasem na widok człowieka młode ptaki zamierają w bezruchu, co czyni je łatwymi do złapania – dodaje ekspert.

Ocena sytuacji nie zawsze jest łatwa. Dla osoby bez doświadczenia młody ptak bez opiekuna to „sierotka” wymagająca pomocy. W rzeczywistości może być jednak zupełnie inaczej.

Kiedy podlot naprawdę potrzebuje pomocy?

Potencjalne sytuacje wymagające interwencji:

• Podlot zagubił się i jego rodzice nie są w pobliżu – realne zagrożenie życia.
• Pisklę, które wygląda jak podlot, wypadło przedwcześnie z gniazda – zwłaszcza jeśli nie da się go bezpiecznie tam umieścić.
• Młody ptak został wyrzucony z gniazda przez rodziców, którzy nie byli w stanie wykarmić całego lęgu.
• Gniazdo zostało zniszczone (np. przez drapieżnika), a pisklę przeżyło upadek – jego dalsze przetrwanie jest zagrożone.
• Pisklę jest pod opieką rodziców, ale znajduje się w niebezpiecznym miejscu (np. blisko ulicy, ścieżki rowerowej).
• W pobliżu podlota znajdują się drapieżniki – np. koty, psy, wrony, sroki.
• Rodzice boją się podejść do pisklęcia z powodu presji otoczenia (np. tłumu ludzi).
• Ptak jest wyraźnie osłabiony lub ranny.

Pomagać, ale z głową

– Śmiertelność młodych ptaków jest naturalnym elementem funkcjonowania populacji – mówi Jolanta Błasiak, Naczelnik Wydziału Ochrony Przyrody Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. – Jednak rozumiemy emocje i potrzebę niesienia pomocy. Dlatego edukacja i doświadczenie są kluczowe przy podejmowaniu decyzji, czy interwencja jest uzasadniona.

Zabieranie młodych ptaków z ich środowiska może uniemożliwić im nabycie umiejętności niezbędnych do przeżycia. Dotyczy to również gatunków takich jak puszczyki, które opuszczają gniazdo bardzo wcześnie – jeszcze pokryte puchem. Rodzice pozostają w pobliżu i karmią swoje potomstwo, które uczy się samodzielności.

Największym zagrożeniem dla podlotów są zwierzęta domowe. Dlatego na terenach leśnych nie należy wypuszczać psów i kotów luzem.

Co zrobić, gdy znajdziemy podlota?

• Przede wszystkim nie działaj pochopnie. Obserwuj sytuację.
• Jeśli ptak znajduje się w niebezpiecznym miejscu, spróbuj przenieść go w ustronniejsze – np. pod krzak lub na gałąź.
• Jeśli jest ranny, osłabiony lub ewidentnie osierocony – skontaktuj się ze specjalistami.

Pomocy i porady udzielają m.in.:

• Ośrodki rehabilitacji zwierząt
• Straż Miejska m.st. Warszawy – EKOPATROL
• Ptasi Azyl Warszawskiego ZOO
• Stowarzyszenie Ochrony Sów
• Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Zachęcamy także do obejrzenia odcinka programu Oblicza Lasu poświęconego tej tematyce:

Podsumowując

Nie każda sytuacja wymaga interwencji. Jeśli masz wątpliwości – zadzwoń, zapytaj, obserwuj. Tylko w sytuacjach realnego zagrożenia życia podejmuj działanie. Zostawiając zdrowego podlota w jego środowisku, często robisz więcej dobrego, niż zabierając go z natury.